Lúa vụ Đông Xuân là một trong những vụ lúa quan trọng nhất tại Việt Nam, đóng góp lớn vào sản lượng lương thực cả nước. Để đảm bảo năng suất cao, việc bón phân đúng cách là yếu tố then chốt. Dưới đây Bio Việt Nam hướng dẫn chi tiết bà con về thời vụ và lượng phân bón cho lúa Xuân phù hợp tại từng khu vực.
Thời vụ trồng lúa Đông Xuân ở Việt Nam
Việt Nam với 2 kiểu khí hậu chính đó là nhiệt đới gió mùa ẩm ở phía Bắc có mùa đông lạnh, mùa hè nóng âm, mưa nhiều nên để đạt năng suất cao cho lúa cần phải lựa chọn đúng thời gian gieo trồng, chăm sóc. Còn khí hậu cận xích đạo với 2 mùa khô và mùa mưa (từ tháng 4-5 đến tháng 10-11) nên rất thuận lợi cho cây lúa sinh trưởng và phát triển.
Lịch gieo lúa vụ Đông Xuân tại Đồng bằng Bắc Bộ
Vụ Đông Xuân ở Đồng bằng Bắc Bộ bắt đầu từ cuối mùa thu và kéo dài đến đầu mùa hè.
- Lịch gieo mạ: Từ 5/1 đến 20/1 (mạ dược hoặc mạ khay cấy máy).
- Lịch cấy: Từ 20/1 đến 5/2.
- Lịch thu hoạch: Cuối tháng 5 đến đầu tháng 6.
Thời điểm gieo cấy cần đảm bảo tránh rét đậm, rét hại và chọn giống lúa có thời gian sinh trưởng từ 100-120 ngày như Khang Dân, BC15 hoặc các giống lúa lai năng suất cao.
Lịch gieo lúa vụ Đông Xuân tại Nam Bộ
Nam Bộ có điều kiện khí hậu ấm áp quanh năm, thuận lợi cho việc trồng lúa Đông Xuân.
- Lịch gieo sạ: Tháng 10 – 12 (tùy vùng).
- Lịch thu hoạch: Tháng 2 – 4 năm sau.
Các giống lúa phổ biến như OM5451, OM4900, hoặc Đài Thơm 8 thường được sử dụng, phù hợp với đất phù sa hoặc đất phèn nhẹ.
Chi tiết lượng phân bón cho lúa vụ Đông Xuân
Việc bón phân cần điều chỉnh theo vùng miền, loại đất và giống lúa. Dưới đây là lượng phân bón tham khảo trên diện tích 1 ha cho cả miền Bắc và miền Nam.
Bón lót
Bón lót là việc bón phân vào đất trước khi gieo sạ hoặc cấy lúa nhằm cung cấp dinh dưỡng ban đầu để cây lúa nảy mầm và phát triển mạnh bộ rễ, cải tạo đất, tăng độ phì nhiêu giúp cây lúa phát triển. Với những ruộng bị nhiễm phèn thì nên bón lót các loại phân hữu cơ, phân sinh học, phân lân để giảm độ chua của đất, tăng độ phì nhiêu cho đất.
- Miền Bắc:
- Phân chuồng hoai mục: 2-3 tấn.
- Super lân: 80-100kg (hoặc 50kg DAP).
- Lượng sử dụng: Toàn bộ phân chuồng và phân lân được trộn đều vào đất trước khi gieo hoặc cấy.
- Miền Nam:
- Phân chuồng hoai mục: 1-2 tấn.
- Super lân: 100-120 kg (hoặc 50-60 kg DAP).
- Lượng sử dụng: Bón trước khi sạ hoặc cấy, kết hợp cày lật đất.
Bón thúc đẻ nhánh (7-20 NSS)
Việc cung cấp dinh dưỡng cho cây lúa giai đoạn cây phát triển thân, lá và đẻ nhánh (7-20 ngày sau sạ/cấy) giúp kích thích để đẻ nhánh khoẻ, tăng số bông hữu hiệu, lá xanh, đủ năng lượng cho giai đoạn sau.
- Miền Bắc:
- Ure: 30-40 kg.
- Kali Clorua (KCl): 20-30 kg.
- Mục tiêu: Tăng sinh trưởng lá, đẻ nhánh mạnh mẽ.
- Cách bón: Phân được rải đều khi ruộng đủ nước, sau đó giữ mực nước ổn định.
- Miền Nam:
- Ure: 40-50 kg.
- Kali Clorua (KCl): 20-30 kg.
- Mục tiêu: Tăng đẻ nhánh hữu hiệu, giúp cây lúa khỏe mạnh.
- Cách bón: Rải phân vào ruộng khô ráo, sau đó cho nước ngập nhẹ.
Bón thúc làm đòng (40-50 NSS)
Giai đoạn đón đòng là khi lúa bắt đầu hình thành và phát triển đòng 40 – 50 ngày sau sạ/cấy giúp cung cấp dinh dưỡng để nuôi đòng lúa, giúp đòng to và khoẻ. Hơn nữa, còn giúp tăng khả năng chống chịu với sâu bệnh và điều kiện bất lợi như rét, hạn.
- Miền Bắc:
- Ure: 20-30 kg.
- Kali Clorua (KCl): 40-50 kg.
- Mục tiêu: Cung cấp dinh dưỡng nuôi đòng, tăng khả năng chống chịu.
- Cách bón: Bón phân khi ruộng khô ráo, đảm bảo cây hấp thụ dinh dưỡng tốt nhất.
- Miền Nam:
- Ure: 20-30 kg.
- Kali Clorua (KCl): 50-60 kg.
- Mục tiêu: Tăng kích thước và chất lượng đòng lúa, hạn chế sâu bệnh.
- Cách bón: Bón phân kết hợp giữ mực nước trong ruộng ở mức 3-5 cm.
Bón thúc vô gạo (60-70 NSS)
Lúa bắt đầu trổ bông và vào hạt thường 60-70 ngày sau sạ bà con nên bón thúc vô gạo giúp cung cấp dinh dưỡng cho hạt lúc chắc, mẩy, tăng lượng hạt, giảm tỷ lệ lép hạt, nân cao năng suất và chất lượng sản phẩm.
- Miền Bắc:
- Ure: 10-15 kg (nếu cần).
- Mục tiêu: Hỗ trợ cây hoàn thiện hạt, tăng năng suất.
- Cách bón: Rải phân nhẹ, tránh bón quá nhiều gây đổ ngã.
- Miền Nam:
- Kali Clorua (KCl): 20-30 kg.
- Mục tiêu: Tăng độ chắc mẩy của hạt, nâng cao chất lượng lúa.
- Cách bón: Phun nhẹ hoặc rải phân trước khi nước rút hoàn toàn.
Mô hình lượng phân bón cho lúa xuân diện tích 1h
Dưới đây là bảng phân chia chi tiết lượng phân bón cho lúa vụ Xuân theo từng giai đoạn bón phân, phân chia theo Miền Bắc và Miền Nam. Mời bà con tham khảo:
| Giai Đoạn | Loại Phân (kg) | Miền Bắc | Miền Nam | Mục Đích |
| Bón Lót | Phân chuồng, Super lân | 2 tấn phân chuồng + 80kg Super lân | 1.5 tấn phân chuồng + 100kg Super lân | Cải tạo đất, phát triển rễ, tạo nền tảng dinh dưỡng cho cây lúa. |
| Thúc Lần 1 (7-10 NSS) | Ure, KCl, Bio Siêu đẻ nhánh | 20kg Ure + 10kg KCl + 2-3 lít Bio Siêu đẻ nhánh | 25kg Ure + 15kg KCl + 3-4 lít Bio Siêu đẻ nhánh | Kích thích mầm lúa nảy mầm, phát triển lá non, đẻ nhánh mạnh. |
| Thúc Lần 2 (18-20 NSS) | Ure, KCl, Bio Siêu đẻ nhánh | 30kg Ure + 10kg KCl + 2-3 lít Bio Siêu đẻ nhánh | 35kg Ure + 20kg KCl + 3-4 lít Bio Siêu đẻ nhánh | Đẻ nhánh mạnh, tăng số bông hữu hiệu, thúc đẩy phát triển rễ. |
| Thúc Lần 3 (40-50 NSS) | Ure, KCl, Bio rước đòng | 20kg Ure + 30kg KCl + 2-3 lít Bio rước đòng | 25kg Ure + 35kg KCl + 3-4 lít Bio rước đòng | Nuôi đòng, tăng khả năng chống chịu sâu bệnh, thời tiết. |
| Thúc Lần 4 (60-70 NSS) | Ure, Bio vô gạo | 10kg Ure + 2-3 lít Bio vô gạo | 15kg Ure + 3-4 lít Bio vô gạo | Cung cấp đạm cuối vụ, hoàn thiện hạt lúa, nâng cao chất lượng gạo. |
Mỗi miền Nam – Bắc có điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng khác nhau nên lượng phân cũng sẽ chênh lệch.
Miền Bắc:
Thời tiết lạnh hơn, nên lượng phân bón được điều chỉnh ít hơn, đặc biệt là lượng phân đạm (Ure). Mục đích là giúp cây lúa phát triển khỏe mạnh nhưng không làm cây yếu ớt, dễ bị bệnh khi trời rét.
Miền Nam:
Vì miền Nam có khí hậu nóng ẩm và ít ảnh hưởng của mùa đông, cây lúa phát triển mạnh mẽ hơn và cần nhiều dinh dưỡng hơn. Do đó, lượng phân bón trong miền Nam thường cao hơn so với miền Bắc, đặc biệt là phân đạm và kali.
- Bio Siêu đẻ nhánh:
- Mục đích: Kích thích sự đẻ nhánh và phát triển rễ, giúp cây lúa phát triển mạnh mẽ ngay từ giai đoạn đầu, tăng số lượng nhánh hữu hiệu.
- Sử dụng: Bón vào các lần thúc đẻ nhánh (7-20 NSS).
- Bio rước đòng:
- Mục đích: Kích thích sự hình thành đòng, giúp đòng lúa phát triển khỏe mạnh và đồng đều.
- Sử dụng: Bón vào giai đoạn đón đòng (40-50 NSS).
- Bio vô gạo:
- Mục đích: Cung cấp các dưỡng chất cần thiết giúp lúa chín đồng đều, hạt lúa chắc, mẩy, và chất lượng gạo cao.
- Sử dụng: Bón vào giai đoạn lúa trổ bông và chuẩn bị thu hoạch (60-70 NSS).
Lưu Ý:
- Bio Siêu đẻ nhánh, Bio rước đòng, và Bio vô gạo là các phân bón hữu cơ hỗ trợ cây lúa trong từng giai đoạn sinh trưởng, giúp tăng năng suất và chất lượng lúa mà không gây hại đến môi trường.
- Lượng phân bón hữu cơ có thể điều chỉnh tùy theo điều kiện đất đai, thời tiết và tình trạng sinh trưởng của cây lúa tại mỗi khu vực.
Lưu ý khi bón phân cho lúa vụ Đông Xuân
Khi bón phân cho vụ lúa Đông Xuân bà con nên lưu ý một vào điểm sau để tránh việc dùng không đúng liều lượng, lãng phí, năng suất kém.
Tuân thủ nguyên tắc “5 đúng”
- Đúng loại phân: Chọn loại phân phù hợp với từng giai đoạn và loại đất.
- Đúng nhu cầu sinh lý: Đảm bảo phân bón đáp ứng đúng nhu cầu dinh dưỡng của cây.
- Đúng thời điểm: Phân phối hợp lý phân bón qua các giai đoạn sinh trưởng.
- Đúng liều lượng: Tránh bón quá ít hoặc quá nhiều, gây lãng phí hoặc tác động xấu đến môi trường.
- Đúng phương pháp: Bón phân đúng kỹ thuật để cây hấp thụ hiệu quả.
Quản lý nước
- Giữ nước vừa phải khi bón phân để tránh rửa trôi dinh dưỡng.
- Rút nước định kỳ sau mỗi lần bón phân để tạo điều kiện cho bộ rễ phát triển.
Sử dụng phân bón hữu cơ và sinh học
- Kết hợp phân hữu cơ hoặc phân vi sinh để cải tạo đất, giảm phụ thuộc vào phân hóa học.
- Phun phân bón lá chứa vi lượng trong giai đoạn làm đòng để tăng hiệu quả sinh trưởng.
Phòng ngừa sâu bệnh
- Hạn chế bón thừa đạm, dễ gây bệnh đạo ôn hoặc rầy nâu.
- Theo dõi thường xuyên ruộng lúa để phát hiện và xử lý sớm các dấu hiệu sâu bệnh.
Kết luận
Với lượng phân bón cho lúa Xuân đòi hỏi sự cân nhắc kỹ lưỡng về thời vụ, loại đất và điều kiện thời tiết từng vùng miền. Áp dụng đúng cách bón phân như hướng dẫn trên sẽ giúp cây lúa phát triển khỏe mạnh, đạt năng suất cao và chất lượng hạt tốt nhất. Bên cạnh đó, cần chú trọng các biện pháp quản lý nước và chăm sóc để tối ưu hóa hiệu quả canh tác.
